چگونه در کار و زندگی، هدف اثربخش داشته باشیم؟

براستی دلیل این همه تعلل و سستی در زندگی یا کار  چیست ؟

برای پاسخ با سئوال ابتدا نگاهی مختصر به فطرت انسانی می کنیم و سپس نظر دانشمندان جامعه شناسی و مدیریت را بیان می کنیم

واقعیت این است که  انـسـان مـوجـودى است که فطرتاَ  هدفدار است  زیرا او جزئى از عالم هستى است و جهان هستى هدفدار است . خـدا، كـه جـهـان و انـسان را آفریده است ،انسان را یک موجود هدفمند آفریده است ضمن اینکه  هیچ چیز این عالم بى هدف و لغو و بیهوده نیست چه برسد به انسان که اشرف کائنات است و خلیفه خدا در زمین.

در جـزء جـزء جـهـان از ریـز و درشـت و خـرد و كـلان هـدف و نـظـم و عـقـل و خـرد بـه چشم

مى خورد و انسان ، كه تنها موجود با اراده و انتخاب گر جهان است ، مورد توجه و هدف آفریدگار بوده است

بـنـابـر ایـن ،خـود انـسـان كـه انـتـخـاب گـر اسـت و از قـدرت عـقـل بـرخـوردار اسـت ، هـرگز نباید بى هدف زندگى كند  زیرا زندگی بدون هدف یا نداشتن هدف یا اهداف مناسب خلاف فطرت انسان است  . به همین دلیل است که مهمترین ویژگى عقل همان انگیزه و هدف است و انتخاب كارهاى با هدف بـهـتـر، مـورد تـوجـه  ویژه عـاقـل و عقل سلیم  اسـت . هـرچـه خـرد آدمـى بـالاتـر و عـقـلش كـامـل تـر بـاشـد، بـیـش تـر بـه سـوى امـور  هـدفـدار مـى رود و از امـور باطل و بیهوده و لغو پرهیز

مى كند. در این رابطه ،  قرآن مومنین را به دورى از لغو ستایش مى كند و مى فرماید:

آنها کسانی هستند که  كه از امور بیهوده روى بر  مى گردانند(سوره مبارکه مومنون آیه ۳ )

حضرت  على (علیه السلام ) نیز این موضوع را مورد توجه قرار داده و فرموده است.

عاقل  كسى است كه كلا امور باطل و بى هدف را كنار بگذارد(غررالحکم ، ص ۵۳)

وقتی این موضوع را در آراء و اندیشه های صاحب نظران علوم اجتماعی و مدیریت بررسی میکنیم ، معلوم می شود که آنها در یک چیز اتفاق نظر دارند و آن،  این است که  آنها می گویند.

اگر هر روز صبح بدون انگیزه و انرژی کافی  از خواب بیدار می شوید  به  این دلیل است که شما در زندگی بدون هدف هستید و یا نتوانسته اید  اهداف مناسبی برای خود،  انتخاب کنید
این موضوع در همه شئون زندگی و  جامعه صادق است یعنی فرقی نمی کند شما در نقش پدر یا مادر خانواده ، دانش آموز یا معلم یا استاد دانشگاه باشید یا اینکه مدیر یا کارشناس یا مهندس دولتی یا خصوصی باشید شما در هر موقعیت زندگی بخواهید، موفق باشید در آن موقعیت برای موفقیت  نیازمند هدف یا اهداف مناسب هستیدبی هدف بودن و یا هدف مناسب نداشتن در زندگی  تیشه به ریشه فرصت هایی طلایی عمر آدمی  میزند و عمر آنها  را  هدر میدهد

به عنوان مثال شما در نقش یک پدر و مادر هم باید  برای رفاه ، آسایش و پیشرفت و ترقی خانواده  و تربیت فرزندان سالم و  صالح  و موفق هدف داشته باشید وهم اینکه باید اهداف مناسبی داشته باشید.

به عنوان مثال دیگر،  شما اگر دانشجو یا دانش آموز باشید نیز شرایط یاد شده را باید برای اهداف تحصیلی تان داشته باشید

شما در هر موقعیتی از موقعیت های زندگی باشید باید در مورد آن موقعیت به سه سئوال زیر پاسخ دهید

۱- کجا هستم (موقعیت فعلی)؟

۲-کجا می خواهم بروم (موقعیت مطلوب یا هدف)؟

۳-چه برنامه ها یا کارهائی برای رسیدن به موقعیت مطلوب یا هدف باید انجام دهم؟

هدف داشتن ،  نیازمند این است که برای هر کدام از سئوال های یاد شده پاسخ روشن داشته باشیم

اگر  سئوال های یاد شده در زندگی یا موقعیت های مختلف زندگی  شما بدون پاسخ روشن است به معنی آن است که  شما از نعمت داشتن هدف خوب و از مزایای آن بی بهره هستید

امیر المومنین حضرت علی علیه السلام می فرماید :

«خدا رحمت کند کسی را که می داند از کجا آمده است ، کجا می رود و الان در کجا است »

انشاالله همه ما مشمول حدیث مولای متقیان باشیم  و پاسخ های روشنی برای سوالات سه گانه بالا داشته باشیم با این حال هر کدام از شما می توانید با استفاده از سئوالات یاد شده خود را ارزیابی کنید تا معلوم شود  در  کدام گروه هستید؟

آیا در زندگی تان هدف دارید؟

 آیا اهدافتان مناسب است؟

البته از هر گروهی که باشید نگران نباشید،  ما به شما کمک می کنیم تا مهارتهای زندگی خود را بالا ببرید و اهداف مناسبی را در زندگی برای خود انتخاب کنید

نکته بسیار با اهمیت این است که بدانیم در آموزه های مدیریت،  اهداف مناسب داشتن ۵۰ درصد موفقیت است یعنی کسانی که اهداف مناسبی برای خود میتوانند انتخاب کنند با این کار  نصف جاده موفقیت را طی می کنند  ونصف دیگر راه  نیز به نحوه پیگیری هدف یا اهدافشان  مربوط می شود

هدف خوب چه ویژگی هایی دارد ؟

مطالب بیان شده،  نشان می دهد که انسان برای موفقیت در شئون مختلف  زندگی  ، اولاَ،  باید هدف داشته باشد وثانیا ، َ اهدافش باید مناسب باشد

سوال مهم این است که هدف مناسب یعنی چه ؟ از کجا بدانیم هدف های ما مناسب است یا نه؟

ما تکنیکی به شما معرفی می کنیم که به کمک آن می توانید مهارت های هدف گذاری خود را در هر موقعیتی که باشید،  افزایش دهید  این تکنیک در ادبیات مدیریت به تکنیک اسمارتر معروف است،  اسمارتر مخفف ویژگی های یک هدف خوب و الهام
بخش  است که برای همه موقعیت های زندگی و برای همه افراد کاربرد بسیار مفید وهدایت گر دارد

اهداف خود را  با   استفاده از تکنیک اسمارتر  اثربخش کنید 

پیش از آنکه اسمارت را معرفی  نماییم یادآوری می کنم
که یک طبقه بندی کلی برای  اهداف وجود دارد که بر اساس آن اهداف را می توان به اهداف کیفی یا عینی تقسیم بندی نمود

به مثال زیر  توجه فرمائید:

هدف خانواده  ما تربیت فرزندان صالح است

این مثال،  بیانگر جهت گیری کلی و ارزش های بنیادین خانواده است

مثال دیگر، هدف من رسیدن به کمال است

این مثال نیز جهت گیری کلی فرد را نشان می دهد

هر دو مثال  یاد شده  در قالب هدف کیفی طبقه بندی می شوند. این قبیل اهداف قابل اندازه گیری نیستند و اگر به اهداف عینی تبدیل نشوند به احتمال بسیار زیاد تحقق پیدا نمی کنند

 اسمارتر به شما کمک می کند تا بتوانید اهداف کیفی خود را به اهداف عینی و قابل تحقق  تبدیل کنید مدل اسمارتر تاکید می کند که اهداف برای اینکه تحقق پیدا کنند ،  باید ۷ ویژگی داشته باشند:

هر کدام از ویژگی های ارائه شده در نمودار به اختصار بیان می شوند

۱-هدف باید مشخص باشد((SPECIFIC

۲-هدف باید عملگرا یا واقع بینانه باشد(REALISTIC)

۳-هدف باید مرتبط باشد(RELEVANT)

۴-هدف باید  برانگیزاننده باشد((ENJOYABLE

۵-هدف باید قابل اندازه گیری باشد((MEASURABLE

۶-هدف باید زمان دار باشد(TIME-BOUND)

۷-هدف باید قابل اصلاح باشد(RE-EVALUATE)

معیار هشتم  که در نمودار ارایه نشده ولی ما در فیلم به طور کامل توضیح داده ایم شاخص بسیار مهمی است که موجب تفاوت در نتایج و عملکردها می شود و آن این است که هدف باید چالشی باشد 

به ترتیب هر کدام از این معیارها را به کمک مثال های مختلف هم برای هدف گذاری شخصی و هم برای هدف گذاری کسب و کار توضیح می دهیم

توصیح کامل این مطلب را می توانید از گام پنجم برنامه گام به گام که با عنوان هدف گذاری درست و اثربخش ارایه شده است  از لینک زیر ملاحظه فرمائید

هدف های درست واثربخش انتخاب کنید